Γνωρίζατε ότι περίπου το 30% του γενικού πληθυσμού εμφανίζει προβλήματα αϋπνίας και το 10% παρουσιάζει συμπτώματα κατά την διάρκεια της ημέρας;
Ο ύπνος μπορεί να θεωρείται για κάποιους η πιο χαλαρωτική και αυτονόητη διαδικασία μέσα στη μέρα, όμως αυτό δεν είναι κάτι δεδομένο για όλους, ειδικά γι’ αυτούς που υποφέρουν από αϋπνία.
Ως αϋπνία ορίζεται μία κατάσταση, κατά την οποία το άτομο έχει δυσκολία στον ύπνο ή στη διατήρηση του ύπνου του. Σύμφωνα με μελέτες που αφορούν ακόμη και τους υπερήλικες, επαρκής ύπνος είναι αυτός που η διάρκειά του είναι από 7 έως 9 ώρες.
Πρόκειται για ένα πρόβλημα που στην ουσία θεωρείται νόσος από τους επιστήμονες, και μπορεί να έχει ποικίλες αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη σωματική, όσο και στην ψυχική υγεία του ατόμου.
Το άτομο που στερείται ή έχει κακή ποιότητα ύπνου δεν κατορθώνει να νιώσει ξεκούραση και αναζωογόνηση με τον ύπνο του και μέσα στη μέρα μπορεί να παρουσιάσει έντονη κόπωση, ατονία, υπνηλία, δυσκολία συγκέντρωσης, συναισθηματικές διαταραχές και μειωμένη λειτουργικότητα.
Σε αρκετές περιπτώσεις, συνδέεται και με την αύξηση βάρους ή την επιδείνωση καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα αίτια εμφάνισης της αϋπνίας, ώστε να προβείτε άμεσα στην αντιμετώπισή της.
Αϋπνία – Σε ποια είδη διαχωρίζεται
Υπάρχουν δύο είδη αϋπνίας:
1. Η Χρόνια
Χρόνια αϋπνία θεωρείται όταν τα συμπτώματα εμφανίζονται τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα και για διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών.
Η διαταραχή αυτή υφίσταται όταν το άτομο δυσκολεύεται να κοιμηθεί ή ο ύπνος του γίνεται με διακοπές ή σε μικρή διάρκεια.
Η χρόνια αϋπνία μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, όπως: άγχος, αλλαγή του περιβάλλοντος, αλλαγές στο ωράριο ύπνου, νευρολογικές παθήσεις, επίμονους εφιάλτες ή κάποια συναισθηματική διαταραχή.
2. Η Οξεία-Επεισοδιακή
Αφορά σε ένα σύντομο επεισόδιο κατά το οποίο το άτομο παρουσιάζει δυσκολία στον ύπνο και συχνά ευθύνεται κάποιο έντονα αγχωτικό γεγονός, όπως για παράδειγμα η απώλεια ενός αγαπημένου ή μια σοβαρή ιατρική διάγνωση.
Αυτό το είδος αϋπνίας έχει διάρκεια μικρότερη από τρεις μήνες και συχνά αντιμετωπίζεται μόλις το άτομο επανέλθει ψυχικά από το αγχωτικό συμβάν που του προκάλεσε την διαταραχή ύπνου.
Η μορφή αυτή μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, ενώ ενδεχομένως να επηρεάσει παιδιά και ενήλικες. Εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες, σε ορισμένες περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και της εμμηνόπαυσης.
Αϋπνία – Αίτια
Τα αίτια της αϋπνίας σχετίζονται με διάφορους τομείς που επηρεάζουν και διαταράσσουν τον ύπνο μας, όπως π
1. Υποκείμενα νοσήματα
Αϋπνια μπορεί να προκαλέσουν ορισμένα υποκείμενα νοσήματα, όπως:
- καρδιαγγειακά νοσήματα (στεφανιαία νόσος, αρρυθμίες)
- διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος (Χ.Α.Π, άσθμα, ρινική απόφραξη)
- χρόνιοι νευροπαθητικοί πόνοι
- διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος (Γ.Ο.Π., δυσπεψία)
- διαταραχές του ουροποιητικού (πολυουρία-συχνουρία)
- παθήσεις του νευρικού συστήματος (Parkinson)
- ψυχικά νοσήματα
Ακόμη, η αϋπνία μπορεί να εμφανιστεί και λόγω κάποιας φαρμακευτικής αγωγής που χρησιμοποιείται για ορισμένες παθήσεις.
2. Άγχος
Μία από τις κυριότερες αιτίες διαταραχής του ύπνου είναι το άγχος. Κάποιες αγχώδεις διαταραχές, μετατραυματικό στρες, αλλά και το καθημερινό άγχος και ανησυχία σχετικά με τη επαγγελματικούς ή λόγους υγείας, δεν επιτρέπουν στο μυαλό να ξεκουραστεί και να αφεθεί στον ύπνο κατά τις βραδινές ώρες, οδηγώντας σε αϋπνία.
Το άγχος όμως, με τη σειρά του επιδεινώνεται λόγω της στέρησης ποιοτικού ύπνου, και εμφανίζεται στη συνέχεια σε ιδιαίτερα αυξημένα επίπεδα.
Θέματα συμπεριφοράς και καθημερινότητας συνδέονται με την αϋπνία και την προκαλούν ή την επιτείνουν, όπως είδος της εργασίας, το ωράριο, ο μεσημβρινός ύπνος, οι ακατάστατες ώρες του ύπνου, η ενασχόληση με άλλα θέματα στο κρεβάτι
3. Συνθήκες του περιβάλλοντος
Συχνά προκαλούν διαταραχές ύπνου κάποιες συνθήκες του περιβάλλοντός μας, όπως ο φωτισμός, ο θόρυβος, η θερμοκρασία, που σε συνεχόμενα διαστήματα μπορούν να οδηγήσουν σε αϋπνία.
4. Κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής το βράδυ
Η πρόσληψη τροφής κατά τις βραδινές ώρες πριν τον ύπνο, μπορεί να επιδράσει αρνητικά στην ποιότητά του. Μια μικρή ποσότητα ενός ελαφρού φαγητού ή σνακ είναι κάτι εύπεπτο που δε θα επηρεάσει τον ύπνο σας, σε αντίθεση με μία μεγάλη μερίδα φαγητού που μπορεί να επιφέρει δυσκολίες στην πέψη και, συνεπώς, διαταραχές ύπνου.
5. Καφεΐνη, αλκοόλ και κάπνισμα
Η καφεΐνη χαρακτηρίζεται, μεταξύ άλλων, από τη διεγερτική της δράση. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες, η κατανάλωση καφέ σε διάστημα ως και 6 ωρών πριν τον ύπνο, μειώνει τη διάρκεια του ύπνου κατά τουλάχιστον μία ώρα, επηρεάζοντας σημαντικά και την ποιότητά του.
Επιπλέον, η κατανάλωση αλκοόλ αλλά και η πρόσληψη νικοτίνης λίγο πριν τη νυχτερινή κατάκλιση συσχετίζονται με την κακή ποιότητα ύπνου.
6. Ορμονικές αλλαγές
Η αλλαγή των επιπέδων κάποιων ορμονών μπορεί να οδηγήσει σε αϋπνία. Αυτό συνδέεται κυρίως με το γυναικείο φύλο, λόγω της έμμηνου ρύσης, του πόνου αλλά και των αλλαγών στη διάθεση που αυτή συνεπάγεται. Επομένως, η ποιότητα του ύπνου μειώνεται και παρουσιάζονται διαταραχές.
Ακόμη, η αϋπνία στην εγκυμοσύνη είναι επίσης ένα φαινόμενο που παρατηρείται συχνά λόγω των αυξημένων επιπέδων προγεστερόνης που οδηγούν σε τακτικές επισκέψεις στην τουαλέτα.
Τέλος, κακή ποιότητα ή στέρηση ύπνου παρατηρείται σε γυναίκες κατά την περιεμμηνοπαυσιακή περίοδο, την περίοδο δηλαδή πριν την εμμηνόπαυση, λόγω των χαμηλών επιπέδων οιστρογόνων και προγεστερόνης.
Αϋπνία – Αντιμετώπιση
Στη διάγνωση των αιτιών που προκαλούν την αϋπνία, αλλά και κυρίως στην εύρεση λύσεων για την αντιμετώπισή της, καθοριστικό ρόλο παίζουν οι ιατροί και οι ψυχοθεραπευτές. Παρόλα αυτά, υπάρχουν αρκετά βοηθητικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε μόνοι σας όταν πάσχετε από διαταραχή ή παντελή στέρηση ύπνου.
Υπάρχουν ορισμένες τεχνικές χαλάρωσης όπως οι μυϊκές τάσεις και χαλάσεις, οι ελεγχόμενες αναπνοές και ο διαλογισμός, που συντελούν στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου σας.
Ακόμη, μπορείτε να ξεπεράστε την αϋπνία με φυσικό τρόπο, με τη χρήση θρεπτικών συστατικών και βοτάνων.
Θρεπτικά συστατικά
Εάν ρυθμίσετε το βιολογικό σας ρολόι σωστά, μέσω της πρόσληψης ορισμένων θρεπτικών συστατικών που ενδεχομένως βρίσκονται σε έλλειψη στον οργανισμό σας, η καταπολέμηση της αϋπνίας μπορεί να επέλθει με φυσικό τρόπο.
Τέτοια δράση έχουν τα εξής:
1. Μαγνήσιο
Το μαγνήσιο συνδέεται με τη διαδικασία του ύπνου, καθώς είναι υπεύθυνο για την ενεργοποίηση του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος, το οποίο με τη σειρά του φέρνει την απαραίτητη χαλάρωση και ηρεμία. Ακόμη, η ρύθμιση των νευροδιαβιβαστών που συνδέονται με την αποστολή σημάτων στο νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο από το μαγνήσιο, το καθιστά απαραίτητο για τις σωστές λειτουργίες ύπνου και αφύπνισης.
Επιπλέον, χάρη στο μαγνήσιο γίνεται η αλληλεπίδραση – ενεργοποίηση των υποδοχών ενός νευροδιαβιβαστή με το όνομα γ-αμινοβουτυρικό οξύ (GABA). Αυτός ο νευροδιαβιβαστής βοηθά στην αντιμετώπιση του αισθήματος άγχους, προετοιμάζοντας τον οργανισμό για τον ύπνο. Παράλληλα, μειώνει τις ορμόνες που προκαλούν το στρες, συνεισφέροντας στη χαλάρωση των μυών.
2. Μελατονίνη
Η μελατονίνη αποτελεί μια ορμόνη που συχνά ονομάζεται η ορμόνη του ύπνου. Παράγεται από την επίφυση του εγκεφάλου και έχει ευθύνη κυρίως, να διαχειρίζεται τον φυσικό κύκλο του ύπνου.
Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί, η λήψη μελατονίνης μόλις δύο ώρες πριν την κατάκλιση το βράδυ οδηγεί σε γρηγορότερη πρόκληση ύπνου, αύξηση του συνολικού χρόνου ύπνου και βελτίωση της ποιότητάς του.
Βότανα
Είναι γνωστό πως τα ροφήματα βοτάνων ταυτίζονται με τη χαλάρωση και τον ύπνο.
Αυτά που βοηθούν συγκεκριμένα στην καταπολέμηση της αϋπνίας είναι τα εξής:
1. Βαλεριάνα
Στη ρίζα της βαλεριάνας υπάρχει ένα αριθμός ενώσεων που συντελούν στην προώθηση του ύπνου και τη μείωση του άγχους (βαλεριανικό οξύ, ισοβαλερικό οξύ και ποικιλία αντιοξειδωτικών).
2. Πασιφλόρα
Σύμφωνα με μελέτες, η πασιφλόρα (passiflora incarnata) ή passionflower (φρούτο του πάθους) μπορεί να ανακουφίσει την αϋπνία και το άγχος, μέσω της αύξησης των επιπέδων γάμμα-αμινοβουτυρικού οξέος (GABA) στον εγκέφαλο. Η συγκεκριμένη ένωση οδηγεί στη μείωση της εγκεφαλικής δραστηριότητας, προκαλώντας χαλάρωση και ποιοτικότερο ύπνο.
3. Χαμομήλι
Ένα από τα δημοφιλέστερα βότανα κατά της αϋπνίας θεωρείται το χαμομήλι. Πρόκειται για ένα ρόφημα, που μπορεί να προκαλέσει ηρεμία και χαλάρωση, μέσα από τις αντιφλεγμονώδεις και αγχολυτικές του ιδιότητες.
Ένα συγκεκριμένο αντιοξειδωτικό, η απιγενίνη, περιέχεται στο χαμομήλι και με τη σύνδεσή της με συγκεκριμένους υποδοχείς, ελαττώνει τα συμπτώματα άγχους ώστε να προκληθεί ο ύπνος.
4. Λεβάντα
Η λεβάντα αποτελεί ένα βότανο πασίγνωστο για τις χαλαρωτικές του ιδιότητες, το οποίο μάλιστα χρησιμοποιούσαν στα λουτρά τους ακόμη και οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι.
Στις μέρες μας, η λεβάντα είναι η πρώτη επιλογή σε ρόφημα για τη χαλάρωση των νεύρων και τη καλυτέρευση του ύπνου. Είτε ως ρόφημα είτε ως αιθέριο έλαιο, η λεβάντα δρα θετικά στο νευρικό σύστημα του ανθρώπου, φέρνοντας υπνηλία.
5. Βαλσαμόχορτο
Το βαλσαμόχορτο ή μελισσόχορτο αποτελεί ένα αρωματικό βότανο που δρα αγχολυτικά στον οργανισμό. Οι χημικές ουσίες που περιέχει έχουν ηρεμιστικές ιδιότητες, ενώ μπορεί να αποτρέψει την ανάπτυξη κάποιων ιών.
Μπορείτε επίσης να επιλέξετε το Quietil Gocce, ένα συμπλήρωμα διατροφής για την αϋπνία με φυτικά εκχυλίσματα που βοηθά στη χαλάρωση σε περίπτωση άγχους, στην πρόκληση ύπνου, στη βελτίωση της ποιότητάς του, συμβάλλοντας γενικότερα στη φυσιολογική ψυχολογική λειτουργία.
Αϋπνία Tips για να την αντιμετωπίσετε
Εκτός από τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά και βότανα που βοηθούν με φυσικό τρόπο την καταπολέμηση της αϋπνίας, μπορείτε να υιοθετήσετε και αντίστοιχα να αποφύγετε ορισμένες καθημερινές συνήθειες για να βελτιώσετε τον ύπνο σας.
Καθιερώστε:
- Το να ξυπνάτε και να κοιμάστε την ίδια ώρα κάθε μέρα
- Τη χαλάρωση τουλάχιστον για 1 ώρα πριν τον ύπνο μέσα από ένα χαλαρωτικό μπάνιο ή ασκήσεις γιόγκα
- Το να είναι το υπνοδωμάτιό σας σκοτεινό και χωρίς θορύβους
- Την τακτική άσκηση κατά τη διάρκεια της ημέρας
- Να έχετε άνετα μαξιλάρια, καλύμματα και στρώμα στο κρεβάτι σας
Αποφύγετε:
- Το βαρύ και πλούσιο γεύμα το βράδυ
- Τον ύπνο κατά τη διάρκεια της ημέρας
- Την χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (τηλεόραση, κινητό κτλ.) πριν τον βραδινό ύπνο
- Την κατανάλωση καφεΐνη και το αλκοόλ, ειδικά το βράδυ
- Τη σωματική δραστηριότητα τουλάχιστον 4 ώρες πριν κοιμηθείτε
αφηστε ενα σχολιο